Het wrakkige leven

Ze is slechts vijftig jaar geworden en die vijftig jaren waren zwaar. Carson McCullers (1917-1967) behoort tot de grote schrijvers van de zuidelijke staten van de USA. Haar stijl en onderwerpen zijn broeierig, ambivalent, er gebeurt veel onderhuids, er is een voortdurende spanning die zich soms in hysterie ontlaadt.
Haar prozawerken, The Ballad of the Sad Café (1951), The Member of the Wedding (1946), Reflections in a Golden Eye (1941) en vooral The Heart is a Lonely Hunter (1940), haar debuut, zijn stuk voor stuk romans die beklijvend zijn door de sfeer en de hardheid van het geschrevene. Toch is haar positie die van mededogen. Ze beschrijft de ander in zijn anders-zijn en houdt een literair pleidooi om dat andere te aanvaarden. Haar blik is die van de meerduidigheid: het menselijke is meer dan het brute onderdrukkende.
Minder gekend zijn haar gedichten, misschien staan die wel in de kern van haar oeuvre. Het prozawerk van Carson McCullers kunnen we lezen als een poging tot interrelationele ontcijfering waarbij het niet zozeer gaat om wie de ander is maar wel hoe hij leven kan in een wereld van barbaren. Haar werkterrein is afgebakend, binnen die sociale gegevenheden spelen de emoties hun rol. Alles speelt zich als het ware af binnen een gesloten theaterruimte: de beslotenheid is er een gevolg van. Iedereen zit gevangen in zijn eigen lichaam, in zijn te spelen rol. Slechts een enkeling kan dit doorbreken, slechts nu en dan is er een lichtscheut. De gevolgen zijn altijd verschrikkelijk.
Maar het is precies in de gedichten dat die afgeslotenheid ruimer gezien wordt. De mens is niet alleen een pluisje in het oog van zijn medemens, hij is dat ook in de geschiedenis, de kosmos, voor de zingeving.
De eeuwige idioot is een selectie gedichten door Katelijne De Vuyst vertaald en door Druksel uitgegeven. De titel verwijst naar de tijd, eeuwig dwaas, eeuwig verlies. De gedichten zijn geen eenvoudige klachten. Ze verwijzen naar de toenmalige stand van de natuurwetenschap, op de achtergrond troont op een afschrikwekkende wijze de angst voor een atoomoorlog (en deze angst was ook typerend voor de naoorlogse schrijversgeneratie in West-Europa waarvan schrijvers als Albert Bontridder, Hugo Claus of Lucebert in Nederland en Vlaanderen getuigenis aflegden).
Die angst wordt verbonden met een angst voor het eigen leven, de kwellingen van lichaam en geest, de dood. Het verlammende was voor McCullers niet enkel een metafoor maar een dagelijkse realiteit: haar lichamelijke pijn, haar verslavingen, haar milieu, haar relaties, was er iets niet problematisch? Maar de gedichten tonen aan dat haar oeuvre niet enkel in een individueel-persoonlijke sfeer gelezen mag worden, de maatschappelijke context was even decisief. Maar net zoals het ambigue het keurmerk van dat proza is, zo is dat ook voor haar poëzie. Er is geen duidelijk archimedisch steunpunt, schrijver en lezer moeten elk hun eigen weg zoeken. Wat is kwaad, wat goed? Wat is inzicht?
Vooral ook: er is geen verlammend zelfbeklag, er spreekt sterkte en kracht uit deze woorden, een aanvaarding van la condition humaine, ondanks alles: volg de avondster.
Het is dat ambigue, androgyne dat ook Suzanne Vega in het werk van McCullers aantrekt. Haar cd Songs from an Evening with Carson McCullers (2016) verhaalt van song tot song het levensverhaal van de schrijver, er spreekt empathie uit, affiniteit met het oeuvre en sympathie met het standpunt: wat mensen met elkaar verenigt, is hun uitzonderlijkheid.
Romans en verhalen van Carson McCullers werden eerder al in het Nederlands vertaald, recent nog in 2016 Het hart is een eenzame jager, in 2017 De ballade van het treurige café.

Dit is de eerste maal dat er gedichten van haar in het Nederlands verschijnen.
De eeuwige idioot, een selectie gedichten van Carson McCullers werd door Katelijne De Vuyst voor Druksel vertaald.

Dit is het negende boek in de reeks 'Blinde kleuromslagen', een reeks modernistische schrijvers. Eerder verschenen:

° Zone, Guillaume Apollinaire, vertaald door Paul Claes (2012)
° Dertien wijzen om naar een merel te kijken, Wallace Stevens, vertaald door Paul Claes (2012)
° Poëzie en spraakkunst van Gertrude Stein, vertaling van Mon Nys (2013)
° Usura: de Canto's XLV, XLIX en LI, Ezra Pound, vertaald door Mon Nys (2014)
° Cathay, Ezra Pound, vertaald door Mon Nys (2014)
° Vijf gedichten van Theodore Roethke, in een vertaling van Katelijne De Vuyst (2014)
° Literatuur en andere gedichten van Robert Desnos, vertaald door Katelijne De Vuyst (2015)
° Veertien kubistische gedichten van Max Jacob gekozen uit Le cornet à dés, vertaald door Kiki Coumans (2015)